در این مطلب می خواهیم شما را با استاد احمد پژمان بیشتر آشنا کنیم. فعالیت های احمد پژمان برای همیشه در تاریخ موسیقی ایران باقی می ماند.
احمد پژمان کیست
احمد پژمان نوازنده و آهنگساز بود. او از آهنگسازان چیره دست و سرشناس ایرانی بودند. قطعات ایشان در زمینه موسیقی کلاسیک بسیار ارزشمند و مهم هستند.
بیوگرافی احمد پژمان
تاریخ تولد
18 تیر 1314 به دنیا آمد.
محل تولد
اهل شهرستان لار استان فارس بود. در لار به دنیا آمد.
خواهر و برادر
تک فرزند بود. خواهر و برادری نداشت.
پدر و مادر
پدرش مصطفی پژمان بود. مادرش هم زینت السادات نسابه حقیقی نام داشت.
کودکی احمد پژمان
استاد از کودکی وارد موسیقی شدند. از همان ابتدا با حمایت خانواده مسیر مورد علاقه شان را طی کردند.
کودکی اش در لار گذشت
دوران کودکی را در شهر محل تولدش یعنی “لار” از استان فارس گذراند.
تحصیلات ابتدایی
در شهرستان “لار” به مکتب خانه رفت. در آنجا خواندن و نوشتن آموخت.
نقل مکان به خاطر شغل پدر
پدرش شغل ثابتی نداشت. او خرید و فروش وسایل انجام می داد. به همین خاطر خانواده پژمان نقل مکان های زیادی کردند. آنها به بندرعباس و میناب رفتند و در آنجا زندگی کردند. به همین خاطر احمد پژمان تا مقطع دوم ابتدایی را در میناب گذراند.
اولین ساز احمد پژمان که دست ساز هم بود
مدرسه احمد پژمان در میناب در کنار یک نی زار بود. از آنجا نی هایی برید. با ایجاد حفره هایی آن را به صورت ساز نی درآورد. این اولین آشنایی اش با ساز و تجربه گرفتن ساز در دست بود.
نقل مکان به “سیرجان” و “تهران”
احمد پژمان در 8 سالگی به همراه خانواده به سیرجان نقل مکان کردند. در نهایت هم به تهران آمدند و در تهران سکونت کردند.
پایان تحصیلات ابتدایی و گذراندن دبیرستان در تهران
احمد پژمان و خانواده اش در تهران در منزل پدربزرگ و مادربزرگ مادری زندگی کردند. خانه پدربزرگ و مادربزرگ در حسن آباد و کوچه مسجد مجد بود. احمد پژمان تحصیلات ابتدایی را در یک مدرسه اسلامی گذراند. این مدرسه حوالی میدان منیریه بود. دبیرستان را هم در “دبیرستان ادیب” گذراند. دبیرستان ادیب در کوچه خندان، بین لاله زار و فردوسی بود.
شروع موسیقی احمد پژمان و استادانش
گفتیم که استاد از بچگی برای خودش یک نی ساخته بود. او سالها بعد توانست به صورت حرفه ای تر آموزش موسیقی ببیند.
خرید یک “نی فلزی” و “ساز دهنی”
یک نوجوان دبیرستانی بود که برای خودش یک نی فلزی خرید. با این نی آهنگ های روز آن زمان را می نواخت. سپس با پول های عیدی اش یک ساز دهنی خرید. یکی از آشنایانش به او یاد داده بود چطور با ساز دهنی بنوازد. در واقع او اولین نکات موسیقی را از اقوامش آموخت.
خیلی زود معلم موسیقی دیگران شد!
احمد پژمان عاشق موسیقی بود. او آنقدر خوب ساز دهنی را یاد گرفت که همان ها را به یک هنرجوی موسیقی آموزش می داد. درواقع خیلی زود از موسیقی پول درآورد.
با اصرار خودش مسیر موسیقی را ادامه داد
والدین احمد پژمان سعی داشتند او را به کلاس زبان انگلیسی بفرستد. در آن زمان کسانی که زبان انگلیسی می دانستند درآمد خوبی داشتند. اما احمد پژمان به موسیقی علاقه داشت.
با پول کلاس زبان کلاس موسیقی ثبت نام کرد
از مادرش 40 تومان گرفت تا در کلاس زبان انگلیسی ثبت نام کند. اما با همین پول یک ویولن بنفش خرید. این ویولن را از یک ارمنی به نام وارطان خرید. به صورت خودآموز تلاش می کرد تا آهنگ هایی که می شنید را با ویولن بزند. کمی هم موفق شد. اما نیاز بود تا یک دوره حرفه ای ببیند.
کلاس موسیقی “برادران معارفی” در میدان بهارستان
برادران معارفی یک آموزشگاه داشتند که در میدان بهارستان تهران بود. آنها بسیار حرفه ای بودند و در رادیو هم برنامه داشتند. منوچهر معارفی اولین معلم موسیقی احمد پژمان بود. او تئوری موسیقی و نت ها را به احمد پژمان یاد داد.
احمد پژمان و موسیقی کلاسیک
استاد پژمان کارهای ارزشمندی را در زمینه موسیقی ساخته اند. اما مهم ترین کارهایشان قطعات کلاسیک است.
با شنیدن موسیقی کلاسیک سبکش را عوض کرد
یکی از همکلاسی های احمد پژمان در دوره دبیرستان به او ویولن را آموزش داد. این اولین معلمش بد. البته که بعد از چند سال به آموزشگاه برادران معارفی رفت. فریبرز بدخش نام همکلاسی استاد بود که ویولن را به او تعلیم می داد. روزی استاد فیلمی به نام “چشمان سیاه” دید. این فیلم در مورد یک ویولن نواز آلمانی بود که هر شب نزدیک خانه معشوقه اش ساز می زد. این فیلم استاد احمد پژمان را عاشق سبک کلاسیک و ویولن نوازی در سبک کلاسیک کرد.
عیسی رضایی اولین معلم کلاسیک احمد پژمان
عیسی رضایی دانشجوی پزشکی بود. خودش هم شاگرد یک معلم ارمنی به نام “آساتور” بود. عیسی رضایی مقدمات موسیقی کلاسیک را به احمد پژمان یاد داد. استاد پژمان و عیسی رضایی رفت کم کم دوستان صمیمی شدند. همه خانواده رضایی اهل موسیقی بودند. مصطفی رضایی برادر عیسی رضایی نزد استاد حشمت سنجری آموزش موسیقی می دید. او احمد پژمان را تشویق کرد تا او هم شاگردی استاد حشمت سنجری را بکند.
تعلیم موسیقی کلاسیک نزد استاد حشمت سنجری
احمد پژمان مشغول تحصیل در یک رشته ادبی در دبیرستانی خصوصی بود. در همین زمان نزد استاد حشمت سنجری رفت. نزد استاد حشمت سنجری ویولن نوازی را به صورت حرفه ای و بسیار تخصصی آموخت. همزمان با آن در یک دانشسرای عالی رشته “زبان انگلیسی” را هم می خواند. اما تمرکز احمد پژمان همیشه بر روی موسیقی بود. استاد حشمت سنجری هم بسیار تکنیکی و اصولی به او آموزش موسیقی می داد.
ارکستر موسیقی زیر نظر استاد حشمت سنجری
همکاری با ارکستر موسیقی هنرستان موسیقی جزو اولین فعالیت های جدی احمد پژمان در زمینه موسیقی بود. این ارکستر زیر نظر استادش یعنی حشمت سنجری اداره می شد.
همکاری احمد پژمان با ارکستر سمفونیک تهران
لوئیجی پازاناری یک هندی بود که به ایران آمده بود. او پس از استاد حشمت سنجری مدیریت ارکستر هنرستان موسیقی را دست گرفته بود. در آنجا او با احمد پژمان آشنا شد. این آشنایی باعث شد تا احمد پژمان وارد ارکستر سمفونیک تهران شود. دیگر مسیر مورد علاقه اش را پیدا کرده بود و موسیقی جزوی از زندگی اش شده بود. احمد پژمان در این زمان درس زبان انگلیسی می خواند. در زمان یکی از امتحانات با معلمش مشکل پیدا کرد و این مشکل باعث شد درس زبان انگلیسی را رها کند. پس از این هم فقط درس موسیقی را ادامه داد.
احمد پژمان چطور آهنگساز شد
استاد احمد پژمان یک نوازنده و موسیقی دادن چیره دست است. نام ایشان تا همیشه در تاریخ موسیقی جاودانه می ماند. اما عمده فعالیت های درخشانشان در زمینه آهنگسازی است.
آشنایی با استاد “پرویز منصوری” توسط دوستش
امیرتیمور پورتراب یکی از دوستان احمد پژمان بود. او هم بعدتر یکی از موسیقی دانان چیره دست شد. احمد پژمان به واسطه امیرتیمور با استاد پرویز منصوری آشنا شد. پرویز منصوری از شاگردان حسین ناصحی (یک موسیقی دان بزرگ) بود. احمد پژمان از استاد پرویز منصوری درس آهنگسازی آموخت. استاد پرویزی منصوری هم احمد پژمان را به شرکت در کلاس های حسین ناصحی تشویق کرد. چرا که همه چیزهایی که بلد بود را به احمد پژمان یاد داده بود و دیگر چیز جدیدی برای آموزش نداشت!
شاگردی نزد استاد “حسین ناصحی”
احمد پژمان برای شاگردی و آموختن آهنگسازی نزد استاد حسین ناصحی رفت. برای تامین مخارج کلاس ها به همراه دوستش امیرتیمور پرتراب در کودکستان ها آموزش می دادند. آن ها یک آکاردئون خریده بودند. با این آکاردئون در کودکستان ها درس موسیقی می دادند.
تحصیلات عالیه احمد پژمان
از ویژگی های جالبی که بیوگرافی احمد پژمان را خواندنی کرده است همت ایشان است. او همیشه در حال آموختن بود. به جای تفریحات زمان خودش و به جای مخارج غیر ضروری وقتش با موسیقی و کلاس های موسیقی پر کرد. همیشه هم در حال تحصیلات به صورت حرفه ای بود.
رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشسرای عالی
احمد پژمان در سال 1342 تحصیلاتش را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشسرای عالی به پایان رساند.
دریافت بورسیه تحصیلی اتریش
مهرداد پهلبد در آن زمان ویز فرهنگ و هنر ایران بود. او به احمد پژمان بورسیه داد تا برای تحصیل موسیقی به اتریش برود. او در آکادمی موسیقی وین به تحصیل آهنگسازی پرداخت. توماس کریستیان داوید، آلفرد اوهل، هانس یلیس و فردریچ چلها برخی از استادان او بودند.
فعالیت های احمد پژمان در دوره پهلوی
قطعهٔ راپسودی
در سال 1344 برای ارکستر یک قطعه راپسودی ساخت. این قطعه را در زمانی که در وین بود نوشته بود. نخستین اجرای این قطعه هم به ارکستر رادیو وین باز می گردد.
نوشتن اپرا
احمد پژمان در ابتدا از اپرا نفرت داشت. اما کم کم به این زمینه هم علاقه مند شد. تا جایی که سفارش نوشتن قطعات اپرا می گرفت و انجام می داد. این سفارش ها در زمان تحصیلاتش در وین بودند. او نیاز به پول داشت تا بتواند در وین درس موسیقی بخواند. پس ناچار بود سفارش های اپرا هم انجام بدهد تا خرج تحصیلش را بدهد.
اپرای تک پرده ای با عنوان “جشن دهقان”
احمد پژمان برای نوشتن قطعات اپرا خود به دیدن اپراهای مختلف می رفت. به همین خاطر در نوشتن نت های اپرا حرفه ای شده بود. او یک اپرای تک پرده ای با عنوان “جشن دهقان” نوشت. احمد پژمان اولین آهنگساز ایرانی است که اپرایی نوشته که اجرا شده است.
بازگشت به ایران در سال 1347 و آهنگسازی در ایران
احمد پژمان تنها برای تحصیل به اتریش رفته بود. پس از پایان تحصیلاتش در سال 1347 به ایران بازگشت. پس از بازگشت هم آهنگسازی را به صورت حرفه ای در ایران ادامه داد.
همکاری احمد پژمان با تالار رودکی
جزو اولین فعالیت هایش پس از بازگشت به ایران، همکاری با تالار رودکی به عنوان آهنگساز بود.
استاد موسیقی دانشگاه تهران
احمد پژمان جزو استادان موسیقی دانشگاه تهران بود. درس های رشته های موسیقی را در این دانشگاه تعلیم می داد. برخی از شاگردان او هم بعدتر برای خودشان کسی شدند و اسم و رسمی پیدا کردند.
ساخت اپرای دوم به نام “دلاور سهند”
مهرداد پهلبد سفارش نوشتن یک اپرا به احمد پژمان داد. این اپرا در واقع دومین اپرایی بود که استاد پژمان نوشت. نامش هم “دلاور سهند” شد.
قرارداد استاد احمد پژمان با وزارت فرهنگ و هنر
در آن زمان وزارت فرهنگ و هنر با آهنگسازان ایرانی که توانایی نوشتن قطعات ارکسترال داشتند قرارداد می بست. این آهنگسازان حداقل یک قطعه در سال باید می ساختند. دومین اپرای استاد پژمان هم که “دلاور سهند” بود جزو همین سفارش ها بود. در آن زمان این قطعه سفارش بود و با مضمون رشادت های “بابک خرمدین” و “حمله اعراب به ایران” نوشته شده بود. حقوق ماهانه وزارت فرهنگ و هنر در این قرارداد پرداخت ماهانه حداقل 4000 تومان به آهنگساز بود. این رقم در آن زمان رقم قابل توجه و خیلی خوبی بود.
اپرای سیاوش
احمد پژمان سالها بود که در زمینه اپرا مطالعه و فعالیت می کرد. این بار قصد نوشتن اپرایی را کرد که مضمونی مرتبط با سیاوش شاهنامه داشت. اما این اپرا تمام نشد و ساخته نشد.
اپرای سمندر
احمد پژمان و محمدرضا اصلانی (آهنگساز) به صورت مشتریک یک اپرا ساختند. نامش را هم “اپرای سمندر” گذاشتند. این قطعه در سال 1349 ساخته شد.
ساخت موسیقی سریال “دلیران تنگستان”
نخستین تجربه موسیقی فیلم و سریال احمد پژمان به سریال “دلیران تنگستان” باز می گردد. کارگردان این سریال آقای “همایون شهنواز” بود.
همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
استاد پژمان با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم همکاری داشته است. در آنجا هم با بهمن فرمان آرا (کارگردان) آشنا شد. بهمن فرمان آرا و احمد پژمان پس از آن همکاری های بیشتری با هم کردند.
موسیقی فیلم “شازده احتجاب”
در سال 1353 برای فیلم “شازده احتجاب” به کارگردانی بهمن فرمان آرا موسیقی ساخت. پس از آن موسیقی بیشتر فیلم های بهمن فرمان آرا را استاد پژمان می ساخت.
مدیریت دپارتمان موسیقی دانشگاه تهران
احمد پژمان جزو استادان و مدرسان موسیقی دانشگاه تهران بود. اما پس از آن به عنوان مدیریت دپارتمان موسیقی این دانشگاه هم به فعالیت پرداخت. گرچه در این مدیریت یک سال فعالیت کرد. پس از یک سال استعفا داد.
مهاجرت به نیویورک برای تحصیل در مقطع دکترا
در سال 1354 وارد دانشگاه کلمبیا (نیویورک) شد. در این دانشگاه دکترای آهنگسازی گرفت.
گذراندن دوره ترانه سازی
برای درک بهتر موسیقی یک دوره حرفه ای ترانه سازی را هم گذراند.
آهنگسازی قطعه “حماسه”
در سال 1355 قطعه ای به نام “حماسه” را آهنگسازی کرد. با ارکستر فیلارمونیک لندن این اثر را اجرا کرد.
ساخت مجموعه “عیاران”
در سال 1355 مجموعه ای را در پنج قطعه ساخت. نام این مجموعه “عیاران” شد.
احمد پژمان پس از انقلاب 1357 چه کرد
احمد پژمان پس از انقلاب حدود دو سال در ایران بود. سپس مهاجرت کرد.
ازدواج اول خارج از ایران
استاد پژمان در غربت تشکیل زندگی داده بود. اما در سال 1370 به خاطر افسردگی دوری از ایران همه چیز را رها کرد و به ایران آمد.
زندگی شخصی و ازدواج احمد پژمان
استاد پژمان دوبار ازدواج کرده است.
ازدواج با هما بحرینی
احمد پژمان و هما بحریبی در کلاس دس مصطفی پورتراب آشنا شدند. هما بحرینی نوازنده سنتور و آکاردئون بود.
فرزندان احمد پژمان و هما بحرینی
حاصل ازدواج احمد پژمان و هم بحریبی یک دختر به نام شیوا و دو پسر به نام بابک و ژوبین است.
ازدواج با شیرین بذله (کارگردان و تهیه کننده ساکن آمریکا)
ازدواج احمد پژمان و شیرین بذله مربوط زمانی می شود که استاد از ایران رفته بودند. این ازدواج در سال 1364 انجام شد.
فرزند استاد پژمان و شیرین بذله
احمد پژمان و خانم شیرین بذله صاحب یک دختر به نام “سیما” شدند. پس از این که استاد پژمان به خاطر افسردگی به ایران آمد شیرین و دخترشان سیما در آمریکا ماندند. احمد پژمان گفته من بیشتر اوقات ایران هستم. اما به خاطر دیدار همسر و فرزندم گاهی به آمریکا می روم.
همکاری احمد پژمان با خوانندگان بزرگ
در دهه 60 همکاری های بزرگی در زمینه آهنگسازی و تنظیم برای خواننده های پاپ لس آنجلسی ساخت. حمیرا، هایده، داریوش، عارف، ستار و مهستی برخی از این خوانندگان بودند.
ترانه بمان مادر با صدای داریوش/عارف
یکی از ساخته های ارزشمند احمد پژمان تنظیم قطعه بمان مادر بود که با صدای داریوش و عارف اجرا شد. این قطعه بسیار معروف شد. ملودی این کار را هم استاد بابک افشار ساخته بود.
روزگار غریبی است نازنین
این قطعه با صدای عارف به یک قطعه بی نظیر تبدیل شد. ساخت ملودی و تنظیم آن را احمد پژمان انجام داد.
“در این بن بست” با صدای داریوش
ملودی این کار را بابک افشار ساخت. کار تنظیم را هم احمد پژمان انجام داد. صدای داریوش هم این قطعه را جاودانه کرده است.
مرگ احمد پژمان در 7 شهریور 1404
متاسفانه استاد احمد پژمان را در 7 شهریور 1404 از دست دادیم. جسم استاد دیگر پیش ما نیست. اما یادشان و آثارشان برای همیشه به یادگار می ماند.
مرگ در 90 سالگی پس از بیماری
استاد احمد پژمان مدتی بیمار بودند. او در بیمارستان های آمریکا بستری بود. سرانجام هم در لس آنجلس از دنیا رفت.
خاکسپاری احمد تهران در ایران یا آمریکا
اهالی موسیقی درخواست کرده اند که پیکر استاد به ایران آورده شود. احمد پژمان عاشق ایران بود. همه تلاش ها برای انتقال پیکر استاد انجام شده است.
این مطلب توسط تیم اورجینال استرینگ تهیه شده است. امیدواریم که برای شما مفید بوده باشد. ما در زمینه عرضه و فروش انواع سیم گیتار و لوازم جانبی موسیقی (مثل هارد کیس گیتار و …) فعالیت داریم. همه مدل های سیم گیتار داداریو یا سیم گیتار ساوارز و حتی سیم گیتار لابلا را می توانید با ضمانت اصالت از ما خریداری کنید.